Seinastu dagarnar hava bæði fakfelagsumboð og politikarar verið frammi í fjølmiðlunum við kritiskum útsøgnum og fyrispurningum um, hvussu nýggja skipanin við handverkarum úr ES-londum virkar. Róð verður fram undir, at trupulleikar eru í skipanini. Tað, sum verður borið fram, er tó ikki í tráð við veruleikan. Veruleikin er hesin:
· Tá ein arbeiðsgevari setur ein handverkara í starv, skal setanin fráboðast til myndugleikarnar, áðrenn viðkomandi byrjar, og tá skal viðleggjast skjalprógv fyri at viðkomandi hevur útbúgving sum handverkari. Handverkarar úr ES-londum, sum koma hendavegin skulu tí hava neyðugu pappírini.
· Tað er eisini krav, at lønar- og arbeiðstreytir hjá útlendsku handverkarunum ikki skulu vera verri enn tær, sum eru galdandi á føroyska arbeiðsmarknaðinum, so uppáhaldið um undirløntar handverkarar er neyvan eftirfarandi. Um føroyski arbeiðsgevarin ikki heldur tær treytir, sum eru settar í samband við góðkenningina, kann arbeiðsgevarin verða revsaður við bót ella fongsul.
· Einki fakfelag hevur sett seg í samband við Føroya Arbeiðsgevarafelag um at arbeiðsgevari ikki heldur galdandi treytir.
· Flestu byggifyritøkur vilja helst hava føroyskar handverkarar í starvi, og seta sum meginreglu bert útlendskar handverkarar, um neyðuga arbeiðsmegin ikki finst í Føroyum. Tað er tí lítið sannlíkt, at nøkur føroysk byggifyritøka skal hava sagt ein føroyskan handverkara upp fyri at seta ein handverkara úr einum ES-landi í staðin. Tó er tað sjálvandi bæði áðrenn og aftaná lógarbroytingina komið fyri, at ein føroyskur handverkari er uppsagdur, og orsøkirnar til hetta kunnu vera so nógvar.
· 12 fyritøkur hava vent sær til Vinnuhúsið og biðið um at fáa limaprógv fyri limaskap í arbeiðsgevarafelagi. Hetta er ein fortreyt fyri at seta ES-handverkarar í starv eftir nýggju skipanini. Nógv tann størsti parturin av føroysku byggifyritøkunum hava tí ikki møguleika at seta útlendskar handverkarar í starv eftir nýggju skipanini.
Fakta um nýggju skipanina.
Lógin, sum kom í gildi 1. Juli 2014, ger tað møguligt hjá arbeiðsgevarum, sum virka í byggivinnuni, at gerast undangóðkendir til at seta faklærdar handverkarar í starv, tá arbeiðsloysið í Føroyum er undir 6 %. Tað eru tríggjar treytir fyri at arbeiðsgevari kann fáa og varðveita hesa undangóðkenning:
1. Fyritøkan skal vera skrásett í Føroyum
2. Fyritøkan skal vera fevnd av kollektivum sáttmála á føroyska arbeiðsmarknaðinum um lønar- og arbeiðsviðurskifti.
3. Fyritøkan skal verða skrásett hjá TAKS sum ávísingarskyldug eftir føroysku skattalógini.
Tá fyritøkan er vorðin undangóðkend, kann hon seta útbúnar handverkarar úr ES-londum í starv. Treytin fyri at fyritøkan kann seta ES-løntakara í starv er, at setanin fevnir um í minsta lagi 30 arbeiðstímar um vikuna, og at lønar- og arbeiðstreytir ikki eru verri enn ásett í kollektiva sáttmálanum.